Wat is zwermen?

Voortplantingsmechanisme van honingbijen

Het zwermen is de natuurlijke manier van voortplanten voor een bijenvolk. Bijen zijn sociaal levende insecten: ze wonen met zeer velen in kasten. Een bijenvolk telt in de winter gemiddeld zo’n tien tot twintigduizend bijen. In het voorjaar worden er steeds meer bijen geboren, het volk groeit, tot zo’n 50.000 tot 60.000 bijen. Ook worden er nu een paar honderd darren geboren. Als de kast overbevolkt dreigt te raken door teveel bijen, gaan de bijen nu ook koninginnecellen bouwen. Het gedrag van de werkbijen gaat veranderen. De werksters die anders de hele dag door de woning in en uit vliegen, blijven in dichte drommen aan de raten hangen.

Fitness voor de koningin

De koningin wordt niet meer zo goed gevoed als anders. Ze mag geen eitjes meer leggen. Ze wordt er mager van. Dat is vast de bedoeling, want naar alle waarschijnlijkheid zal de koningin binnenkort moeten uitvliegen. Ze mag dan niet te zwaar zijn. Haar vleugels, die ze maandenlang niet gebruikt heeft, zouden haar anders niet kunnen dragen! Wanneer de eerste moerdoppen gesloten worden en het weer mooi genoeg is, gaat het volk zwermen. Als je op zo’n moment bij een bijenwoning staat, lijkt het wel of er een waterval van bijen uit het vlieggat komt. De helft van het aantal bijen vliegt haastig naar buiten. Zo’n 30.000 bijen persen zich in enkele minuten door de opening bij de vliegplank. De werksters nemen voor 3 dagen eten mee in hun maag. De zwerm is niet gevaarlijk. Ze zijn alleen op zoek naar een nieuw huis.

Tijdelijke nieuwe behuizing

Zo’n zwerm kan aan een boomtak of dakrand hangen, maar ook in een struik of een schoorsteen. Enkele bijen vliegen er op uit om een nieuwe woning te zoeken. Deze moet groot genoeg zijn, droog en niet tochtig: een holle boom of spleet in een muur. In ons klimaat komt hier meestal niet veel van terecht. In de meeste gevallen wordt zo’n uitgevlogen bijenzwerm door een imker (bijenhouder) ‘geschept’. Door een schepkorf, ook wel kieps geheten, onder de zwerm te houden en even aan de tak te schudden vallen haast alle bijen in de korf. De imker kan de korf ‘opdoeken’ (dicht maken met een doek) en in de avond de bijen een nieuw huis geven. Hierna gaan de bijen opnieuw raten met cellen van bijenwas maken.

De Honingbij

De bij (Apidae) is een familie van insecten die op ieder continent met tweezaadlobbige planten voorkomen
(oftewel, alleen niet op Antarctica). Momenteel zijn er circa 20.000 bijensoorten bekend, waarvan er 349 voorkomen
in Nederland en België.

De Koningin

De koningin is het meest volwaardige vrouwelijke wezen in het bijenvolk. In de zomer paart zij, tijdens de eerste twee weken van haar bestaan, hoog in de lucht, soms wel met tientallen darren…

De Werksters

De werksters verrichten alle werkzaamheden volgens een bepaald werkindeling, afhankelijk van de leeftijd.
In het algemeen geldt dat de eerste drie weken hoofdzakelijk werkzaamheden in de bijenwoning
worden uitgevoerd. Zo’n bij noemen we een huisbij.

De Darren

Darren bevinden zich alleen gedurende de omermaanden in het volk,
Het is hun taak om nieuwe koninginnen te bevruchten van anderen volken.

Het verschil tussen honingbij, solitaire bij, hommel en wesp.

Leer in het kort het verschil tussen deze verschillende insecten kennen. Sommige zijn soms wat vervelender dan andere.